Sfeerpuntproject in Hardsteen

“We hopen met dit project een mooi visitekaartje voor Belgisch hardsteen af te hebben gegeven.” Roderick Nijenhuis en Rein van der Mijle, van het gelijknamige Natuursteenbedrijf Van der Mijle, steken hun liefde voor het materiaal niet onder stoelen of banken en zijn zichtbaar trots op de nieuwe vloer in het Maritiem Museum in Rotterdam.

Toen op de burelen van Natuursteenbedrijf Van der Mijle een CD binnenviel van Koninklijke aannemingmaatschappij Van Waning, met daarop de tekeningen van de vloer van het Maritiem Museum in Rotterdam bedachten ze zich geen moment. "Wij hebben vrijwel direct contact opgenomen met de Belgische hardsteengroeve Carrières du Hainaut. Dit project móésten we binnenhalen. Wij waren bang dat ze er anders wellicht weer Chinees spul in zouden gooien en onze liefde voor de Belgische hardsteen is zo groot, dat wij dit mooie project echt wilden veroveren." De directie van Natuursteenbedrijf Van der Mijle vertelt dat ze nog op zondagavond om elf uur een offerte in elkaar aan het timmeren waren, in Carrara, waar ze zich op dat moment bevonden om een aantal blokken Statuario marmer te kopen. "We hebben een scherpe prijs neergelegd, maar het bleef een dure vloer. 'Het zal 'm wel niet worden', dacht ik nog", aldus Nijenhuis

Aangenaam verrast

Maar de heren werden aangenaam verrast. Quist Wintermans Architekten had de keuze voor Belgisch hardsteen vast in het bestek gezet en als referentieproject Museum Simon van Gijn in Dordrecht aangedragen. In dit verstilde huis en museum is te zien hoe het leven er honderd jaar geleden uitzag. In de moderne entree liggen tegels van 40 x 40 cm Belgisch hardsteen op de vloer. "Maar dat is de standaardkeus. De selectie die we hier hebben gebruikt, is mooier, zeker gegeven het tegelformaat", vertelt Nijenhuis. "We hebben op verzoek van aannemer, conservator en architect een aantal monstertegels gepresenteerd. Daar zat iets te veel leven in naar hun smaak. Hoewel dat bij hardsteen hoort hebben we er op hun verzoek goed op gelet. En met de nodige voorlichting over het materiaal, kregen wij het groene licht. Er zit een prachtige selectie tegels in."

Op de schop

De nieuwe vloer is onderdeel van een verbouwing waarna het Maritiem Museum zich niet alleen wil presenteren als museum, maar ook als ontmoetingsplaats en culturele plek in het centrum van Rotterdam. Het museum in de Maasstad is oorspronkelijk ook een ontwerp van architect Wim Quist en werd in 1986 opgeleverd. In 1999 is het uitgebreid met een nieuwe vleugel door Quist Wintermans Architekten. Voor het museum zijn gastvrijheid en vernieuwing steeds belangrijke speerpunten geweest en daarom ging dit jaar de entreehal op de schop. De architect liet zich voor het maritieme gevoel van het gebouw vooral inspireren door de geometrische vormen en zichtbare contructies van schepen. Ook interieurarchitect Ramin Visch liet zich inspireren door de scheepsbouw, maar zocht het vooral in de details: imposante stalen oppervlaktes, ruw beschilderd en grof gelast. De entreehal wordt kleurrijk aangekleed met een oranjerode stalen contructie.

Stroeve, sterke vloer

De bestaande epoxy grindvloer, die destijds om budgettaire redenen is gekozen, was versleten. Over de keuze voor hardsteen zegt architect Paul Wintermans: "Belgisch hardsteen past als materiaal goed bij het kloeke gebouw. Qua kleur, maar ook in functionele zin. Er was een stroeve, sterke vloer gewenst." De lichte muisgrijze gevlamde tegel van Carrières du Hainaut viel bij hem in de smaak omdat hij goed in het kleurenpalet paste. En omdat je op een gevlamde tegel het minste ziet, is hij zeer geschikt voor een openbare ruimte zoals het Maritiem Museum. "Carrières du Hainaut is de enige groeve die zo'n lichte gevlamde tegel kan leveren. Anderen borstelen 'm nog verder na en daar wordt hij donkerder van."

Uitzonderlijke productie

In totaal legde Natuursteenbedrijf Van der Mijle 1253 m² hardsteen in het Maritiem Museum. Dat is de netto hoeveelheid, maar volgens Nijenhuis mag daar 40 procent bij opgeteld worden voor de bruto hoeveelheid natuursteen die voor dit project nodig was."We hebben gewerkt met het opmerkelijke tegelformaat van 84,7 x 84,7 cm. Een uitzonderlijke productie dus. Er zijn veel meer platen nodig om deze moeilijke formaten uit te zagen én bovendien de natuurlijke defecten te vermijden." Het formaat van de tegels werd bepaald door de dragende betonkolommen in het gebouw. Er gaan nu precies elf tegels van het hart van de ene kolom tot aan het hart van van de volgende kolom. Dat oneven aantal was een wens van Quist Wintermans Architekten; het levert een mooi plaatje op. "De architect had de vloer helemaal uitgetekend. Dat hebben wij natuurlijk nagerekend om bijvoorbeeld na te gaan of hij wel genoeg voeg had berekend. Maar daar was hoegenaamd niets mis mee", complimenteert Nijenhuis de architect en geeft aan dat hij dat dikwijls anders ziet. En nu hij toch de loftrompet aan het steken is: "De kolommen hebben we met de laser nagemeten. Het bleek dat het museum akelig goed gebouwd was en nagenoeg klopt tot op de millimeter. Dat was prettig werken."

Aanvankelijk waren er dilataties in ieder vak van 110 tegels aangebracht. "Maar er is geen sprake van vloerverwarming en de fundatievloer was volledig zonder gebreken. Op verzoek van de aannemer is het geheel daarom volledig gevoegd”.

De oude vloer werd overigens door Koninklijke aannemingmaatschappij Van Waning, met wie Natuursteenbedrijf Van der Mijle prima samenwerkte, gesloopt. Constructief hoefde er niet veel te worden veranderd, voordat de tegels van Belgisch hardsteen er op konden worden gelegd.

Fijne put

Vakblad NATUURSTEEN bezoekt het project de dag voordat Van der Mijle moet opleveren. De allerlaatste gevlamde tegels worden de bouw opgereden. "Morgen moeten we klaar zijn, en dat zijn we ook", aldus een tevreden bedrijfsleider. "Het was een uitzonderlijk project, in eerste instantie vanwege het bijzondere tegelformaat, maar ook omdat het om een relatief groot project gaat in een kort tijdbestek. We hebben de vloer in krap vijf weken gelegd. Een prestatie, zeker gegeven de tegeldikte ter plaatse van het buitengedeelte, waar een enkele tegel al gauw over de honderd kilo woog." Om dat te bewerkstelligen, liep er gemiddeld drie man van Van der Mijle in het Maritiem Museum. "Het was een fijn werk om op te plannen; als we mensen overhadden, konden ze hier aansluiten." Het bedrijf uit Dordrecht, dat sinds 1921 een gevestigde naam heeft op natuursteengebied, is met name toegespitst op utiliteitsbouw en projecten zoals deze, maar wil niemand de deur wijzen en maakt zeker ook tijd vrij voor overige verzoeken. Dat zorgt ervoor dat Natuursteenbedrijf Van der Mijle een breed scala aan referenties heeft. En met het Maritiem Museum is er weer een mooie bijgekomen. Nijenhuis: "Dit is echt een mooi speerpuntproject in hartje Rotterdam. Ik hoop dat het verwachtingspatroon hiermee omhoog wordt getild en dat het helpt voorkomen dat straks overal Chinees hardsteen ligt. Hopelijk is het ook een mooie referentie voor andere musea met nieuwbouw- of verbouwingsplannen." Architect Wintermans laat per mail alvast weten tevreden te zijn over het eindresultaat.

Symbool van hoop

Op het moment dat deze editie van NATUURSTEEN onder de drukpersen ligt, wordt het Maritiem Museum in een besloten bijeenkomst heropend door prinses Margriet. De schuttingen rondom het gebouw en de doeken voor de ruiten worden weggehaald en de nieuwe entreehal wordt zichtbaar. Het Maritiem Museum onthult zijn nieuwe ontmoetingsplaats.

In de nieuwe tentoonstelling van het museum ontdekt de bezoeker hoe prinses Margriet, als petekind van de koopvaardij, een symbool van hoop is voor zeelieden en de nabestaanden van hen die het leven lieten op zee. Met haar geboorte in 1943 gaf de koninklijke baby hoop aan de koopvaardij die dan enorme verliezen incasseert in een van de moeilijkste fases uit haar bestaan. In een speciaal voor deze tentoonstelling opgenomen film en met, nog niet eerder vertoonde, objecten uit haar persoonlijk bezit, krijgt de bezoeker een uniek kijkje in het leven van de ‘maritieme prinses’ van Nederland. En via kijkdoosjes en weetjes ontdekken ook kinderen hoe het leven van een echte prinses er uitziet. De tentoonstelling ‘Prinses Margriet, boegbeeld van de koopvaardij’ is te zien tot 9 januari 2011. Maar alleen de Belgisch hardstenen vloer is al het bekijken waard.